ულამაზესი ბაღის ჯანსაღი ბალახით შექმნას დიდი შრომა სჭირდება. თუმცა, სათანადო განაყოფიერებითა და ლიმინგით შეგიძლიათ მიაღწიოთ კარგ შედეგებს. ყველა ნიადაგი არ საჭიროებს ცაცხვს, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში ისინი ქმნიან პირობებს ჯანსაღი მზარდი გაზონისთვის. პრინციპში, განაყოფიერება და ცაცხვი ერთდროულად შესაძლებელია, მაგრამ თუ ეს შესაძლებელია, თავიდან უნდა იქნას აცილებული.
რა საკვები ნივთიერებები სჭირდება გაზონს
მშვენიერი გაზონის მკვრივი, მწვანე ბალახის საფარით განაყოფიერება აუცილებელია. თუმცა, თქვენ არ უნდა გამოიყენოთ მხოლოდ ნებისმიერი სასუქი, როგორც თქვენთვის შესაფერისი, არამედ მისი შემადგენლობა თქვენი ბაღის ნიადაგის შემადგენლობასა და თქვენი მცენარეების საჭიროებებზე.ყველა გაზონს არ სჭირდება ერთი და იგივე საკვები ნივთიერებები; სამაგიეროდ, სხვადასხვა ტიპის ბალახი და მათი ნარევი მოითხოვს თანაბრად ინდივიდუალურ საკვებ ნივთიერებებს. თუმცა, ძირითადად, ყველა მცენარეს სჭირდება იგივე ექვსი საკვები ნივთიერება ძლიერი და ჯანსაღი ზრდისთვის:
- აზოტი
- ფოსფორი
- კალიუმი
- ჟანგბადი
- კარბონი
- წყალბადი
არსებობს აგრეთვე სხვადასხვა მინერალები და მიკროელემენტები, რომლებიც საჭიროა მხოლოდ მცირე რაოდენობით, მაგრამ მაინც აუცილებელია მცენარეების მეტაბოლიზმისა და კვებისათვის.
რატომ არის მიზნობრივი განაყოფიერება ასე მნიშვნელოვანი
როგორც წესი, ბალახები, ისევე როგორც ყველა სხვა მცენარე, კომპონენტებს ნახშირბადს, წყალბადს და ჟანგბადს იღებენ ჰაერიდან ან მზის შუქიდან ფოტოსინთეზის გზით. დარჩენილი საჭირო საკვები ნივთიერებები აზოტი, ფოსფორი და კალიუმი გვხვდება ნიადაგში.მიუხედავად იმისა, რომ ჰაერი და მზე ყოველთვის არის, ეს უკანასკნელი ნივთიერებები დახმარების გარეშე არ განახლდება. ყოველწლიურად მცენარეები იყენებენ ამ საკვებ ნივთიერებებს ციკლში არანაირად დაბრუნების გარეშე. მიზნობრივი განაყოფიერება ცვლის გამოყენებულ ინგრედიენტებს. არასაკმარისი მიწოდება და ჭარბი განაყოფიერება სერიოზულ შედეგებს იწვევს მცენარეთა ჯანმრთელობაზე.
რა როლს თამაშობს სხვადასხვა საკვები ნივთიერებები სასუქში
თითოეულ ნახსენებ საკვებ ნივთიერებას აქვს ძალიან სპეციფიკური ამოცანა მცენარის მეტაბოლიზმში.
აზოტი
აზოტი არის ქლოროფილის მთავარი კომპონენტი და, შესაბამისად, ფოტოსინთეზის პროცესის მნიშვნელოვანი ნაწილი. დაბალანსებული აზოტის ბალანსი იწვევს უფრო სქელ და მაღალ ბალახებს ჯანსაღი ფოთლებით. აზოტს ასევე შეუძლია დააჩქაროს მცენარეების ზრდა.
ფოსფორი
ფოსფორი ასევე წარმოადგენს ქლოროფილის კომპონენტს, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანია მცენარის ორგანიზმისთვის და სახამებლისა და ზეთების გაზრდილი წარმოების წყალობით ხელს უწყობს მყარი და ძლიერი ფესვების განვითარებას. ნივთიერება ასევე აძლიერებს მცენარის წინააღმდეგობას მრავალი დაავადების მიმართ.
კალიუმი
კალიუმი არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ელემენტი მრავალფეროვანი სარგებლით, რაც ხელს უწყობს მცენარის საერთო ჯანმრთელობის ხარისხს. კალიუმი აუმჯობესებს და აძლიერებს ფესვების ზრდას, აუცილებელია მნიშვნელოვანი ცილების შესაქმნელად და ებრძვის მავნე დაავადებებს.
სასუქის სარგებელი
სასუქი არა მხოლოდ ამარაგებს ნიადაგს აღნიშნული ძირითადი საკვები ნივთიერებებით, არამედ უზრუნველყოფს ნიადაგის უკეთეს აერაციას და ზრდის მის უნარს წყლის შესანახად. სასუქები ასევე აწვდის მცენარეებს სხვა მნიშვნელოვან საკვებ ნივთიერებებს, როგორიცაა კალციუმი, გოგირდი, მაგნიუმი, ბორი, სპილენძი და რკინა.
მჟავე ნიადაგი
თუმცა, განაყოფიერების მრავალი სარგებელი ეფექტური იქნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ნიადაგს აქვს მჟავიანობის სწორი დონე. მისი მჟავიანობა არის წყალბადის არსებული რაოდენობის საზომი და ფასდება pH-ის მიხედვით, რომელიც იზომება ლოგარითმული სკალით 0-დან 14-მდე. pH 7 ითვლება ნეიტრალურად, 7-ზე ნაკლები ითვლება მჟავედ და 7-ზე მეტი ითვლება ტუტე ან ძირითადი. ნიადაგების უმეტესობას აქვს pH 5,5-დან 10-მდე. pH 6-დან 7-მდე რეკომენდირებულია მცენარის ჯანსაღი ზრდისთვის. როდესაც ნიადაგის pH ეცემა 6-ზე დაბლა, ხდება სხვადასხვა მავნე გვერდითი მოვლენები, მათ შორის:
- ალუმინის ტოქსიკურობა: ალუმინი ხსნადი ხდება დაბალ pH მნიშვნელობებზე. ალუმინი ზღუდავს ფესვების ზრდას და ზღუდავს წყლისა და საკვები ნივთიერებების ხელმისაწვდომობას.
- ნუტრიენტების ხელმისაწვდომობა: როდესაც მჟავიანობა მაღალია, მცენარეები ვერ ითვისებენ აზოტს, ფოსფორს და კალიუმს. ეს აფერხებს სათანადო ზრდას.
- მიკრობული აქტივობა: მჟავე პირობებში ბაქტერიები და სოკოები ვერ ანადგურებენ ორგანულ ნივთიერებებს და არ შეუძლიათ საკვები ნივთიერებების მიმოქცევა ნიადაგში.
თქვენ შეგიძლიათ მარტივად განსაზღვროთ თქვენი ნიადაგის pH მნიშვნელობა კომერციულად ხელმისაწვდომი ზოლის ტესტის გამოყენებით. ლაბორატორიაში ჩატარებული ნიადაგის ტესტი გაცილებით ძვირია, მაგრამ ასევე იძლევა უფრო ზუსტ შედეგებს.
როგორ მოქმედებს სასუქი ნიადაგის pH
რაც მეტ წყალბადს შეიცავს ნიადაგი მით უფრო მჟავეა. მისი მჟავიანობა სტაბილურად იმატებს აზოტზე დაფუძნებული მცენარის კვების გამო, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ამონიუმის აზოტზე დაფუძნებულ სასუქს იყენებთ ან ჭარბი დოზით იღებთ მას. გადაჭარბებული განაყოფიერება ყოველთვის იწვევს ნიადაგის დამჟავებას, რის გამოც პირველ რიგში ნიადაგის საფუძვლიანი ანალიზით უნდა დაადგინოთ კონკრეტული საჭიროება.
გაზონის თესვა ნიადაგსაც ამჟავებს
გარდა ამისა, გაზონის რეგულარული თიბვა ასევე იწვევს ნიადაგის დამჟავებას. თავად მცენარეები ოდნავ ტუტეა და უფრო მაღალი pH აქვთ ვიდრე ნიადაგი. ბუნებრივ გარემოში მკვდარი მცენარეული მასალა იშლება ოდნავ მჟავე ნიადაგში და აღადგენს ჯანსაღ pH ბალანსს. თუ მცენარეები მოთესილია, ციკლი წყდება და ბალანსირების აქტი არასოდეს ტარდება. ამიტომ ნიადაგი ყოველთვის ოდნავ მჟავე რჩება.
ცაცხვი ამცირებს ნიადაგის მჟავიანობას
მიწის გასანეიტრალებლად და pH ბალანსის აღსადგენად მებაღემ დროდადრო კალციუმი უნდა შეიტანოს. ამის გაკეთების ყველაზე მარტივი და იაფი გზა არის ნიადაგის კირქვა. კირი მზადდება დაფქული კირქვისგან, ნაცრისფერი დანალექი ქანისგან, რომელიც ძირითადად შედგება კალციუმის კარბონატისა და მაგნიუმის კარბონატისგან.კომპონენტები კალციუმი და მაგნიუმი ანეიტრალებს ნიადაგის მჟავიანობას მჟავე კომპონენტებთან ურთიერთქმედებით წყალბადთან და კალიუმთან და მის ნაცვლად ტოვებს ნეიტრალიზებულ თიხას, ნახშირორჟანგს და წყალს.
როგორ გამოიყენება ცაცხვი?
დოლომიტის ცაცხვი არის ყველაზე გავრცელებული კირის სახეობა, რომელიც იყიდება გაზონებისთვის და გამოდის ფხვნილის ან გრანულების სახით. ცაცხვის ფხვნილი ზუსტად ისეთია, როგორიც ჟღერს: წვრილ, თეთრი ფხვნილი, რომელსაც ასხურებთ გაზონზე. რაც უფრო წვრილად არის დაფქული ცაცხვი, მით უფრო დიდია მისი ზედაპირის ფართობი. ზედაპირის ფართობის ეს ზრდა, თავის მხრივ, იწვევს მიწასთან უფრო სწრაფ რეაქციას. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა წაისვათ ცაცხვის ფხვნილი ქარიან დღეს და ამ დროს გაიკეთოთ სახის ნიღაბი. თუმცა, ნაკლები ჭუჭყი იწვევს კირს მარცვლების სახით, რომელსაც უბრალოდ თანაბრად ანაწილებთ იატაკზე და რომელიც ასრულებს იგივე ფუნქციას, რასაც ფხვნილი.
ჯერ ცაცხვი თუ სასუქი?
ზოგადად, უმჯობესია, ცაცხვი და სასუქი ერთდროულად არ შევიტანოთ. მაგრამ რა კრიტერიუმებით გადაწყვიტეთ ჯერ კირის გამოყენება თუ სასუქი?
თქვენი ნიადაგის pH ბალანსი დიდწილად განსაზღვრავს, თუ რომელი პროდუქტი გამოიყენება პირველი. განვიხილოთ ნებისმიერი ზრდის დანამატის მიზნები: ნიადაგს ემატება სასუქი, რათა გაიზარდოს მცენარეებისთვის ხელმისაწვდომი საკვები ნივთიერებების დონე. თავის მხრივ, ნათქვამია, რომ კირი ამცირებს მჟავიანობას და ამით საკვებ ნივთიერებებს უფრო ადვილად მისაწვდომს ხდის მცენარეებისთვის. ცაცხვსა და სასუქს შორის გადაწყვეტილების მიღებისას მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ ნიადაგის pH.
როდის უნდა წავისვათ ჯერ ცაცხვი?
თუ შენს ნიადაგს აქვს მაღალი მჟავიანობა, ჯერ კირის განაყოფიერება უნდა მოხდეს მხოლოდ გარკვეული პერიოდის შემდეგ.ცაცხვს დრო სჭირდება, რადგან მჟავიანობის დეფიციტის პროცესი არ არის სწრაფი. რაც უფრო წვრილად არის დაფქული ცაცხვი, მით უფრო სწრაფად რეაგირებს ის ნიადაგთან და მით ნაკლები დრო რჩება ცაცხვასა და განაყოფიერებას შორის. თუ თქვენი ნიადაგი ძალიან მჟავეა, წაისვით დაახლოებით 50 კილოგრამი ცაცხვი 100 კვადრატულ მეტრზე. თუ კირს უმატებენ მხოლოდ pH-ის შესანარჩუნებლად, რეკომენდებულია უფრო მცირე რაოდენობით - დაახლოებით 20 კილოგრამი კირი 100 კვადრატულ მეტრზე.
ლაიმისთვის საუკეთესო დრო
შემოდგომა ზოგადად მიჩნეულია საუკეთესო დროდ ცაცხვის გამოყენებისთვის, რადგან ის საკმარის დროს იძლევა ნელი ქიმიური რეაქციისთვის. ასევე თავიდან უნდა იქნას აცილებული კირის წასმა უკიდურეს სიცხეში ან ყინვაში, რადგან ეს მნიშვნელოვნად ამცირებს მის ეფექტურობას.
როდის უნდა შევიტანოთ ჯერ სასუქი?
თუ ბალახის ახალ თესლს რგავთ, სასუქი კირის წინ უნდა შეიტანოთ.თუ ნიადაგში საკვები ნივთიერებების ნაკლებობაა, თესლი ვერ აღმოცენდება და ეფექტურად იზრდება. რაც არ უნდა იყოს ნიადაგის მჟავიანობა, თუ ნიადაგში არ არის საკვები ნივთიერებები, მცენარეები სრულად ვერ გაიზრდებიან. მოიცადეთ მინიმუმ ერთი კვირიდან ათი დღე, სანამ საბოლოოდ წაისვით ცაცხვი. მიეცით მცენარეებს სასუქში შემავალი საკვები ნივთიერებების ათვისებისთვის საჭირო დრო. კირის დამატება ზრდის უკვე ნიადაგში არსებული სასუქის ეფექტურობას. მცენარის ფესვები, რომლებმაც ამ დროს უნდა დაიწყონ ზრდა, ისარგებლებენ ცაცხვის დამატებითი სტიმულით.
რა პირობებში შეიძლება კირის და სასუქის ერთდროულად შეტანა?
თუ ნიადაგის pH უკვე ნეიტრალურია, სასუქის და კირის სხვადასხვა დროს შეტანა არ გჭირდებათ. დროისა და ფულის დაზოგვის მიზნით, შეგიძლიათ გააკეთოთ ორივე ერთდროულად. სასუქი დაუყოვნებლივ აწვდის ნიადაგს საკვებ ნივთიერებებს, ხოლო ცაცხვი დროთა განმავლობაში ნელ-ნელა გამოიყოფა, pH-ის შენარჩუნებით.ცალკე შეიტანეთ სასუქი და ცაცხვი ისე, რომ ორივე თანაბრად გადანაწილდეს მთელ გაზონზე. ჯერ გაზონზე გადაიტანეთ სასუქი და შემდეგ ცაცხვი.
დოზის გადაჭარბება იწვევს ავადმყოფობას
თუ თქვენს გაზონის ან მცენარის მინდორს უკვე აქვს ნეიტრალური pH, საჭიროა მხოლოდ ცაცხვის წასმა ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ. ცაცხვის ჭარბმა რაოდენობამ შეიძლება გამოიწვიოს რკინის ქლოროზი, რაც იწვევს ყვითელ ან თუნდაც მკვდარ ბალახს. სასუქის გადაჭარბებულმა გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს ქიმიური დამწვრობა, ჩალის დაგროვება და მავნებლებისა და დაავადებების გამრავლება თქვენს გაზონზე.
რჩევა: ბევრი მებაღე ნეიტრალიზაციისთვის კირის ნაცვლად მწიფე კომპოსტით იფიცებს, რაც ასევე ზრდის pH-ის მნიშვნელობას. კომპოსტს ასევე აქვს უპირატესობა, რომ გაზონის ამარაგებს ღირებული საკვები ნივთიერებებით.
